Rot Balans Ayarı Nedir?

Rot Balans Ayarı Nedir?

Rot Balans ayarı birlikte anılıyor olsa da aslında iki farklı ayardan bahsedilmektedir. Rot ayarı başlı başına başka bir işlemdir. Rot ayarı nedir? Balans ayarı nedir? Rot ayarı nasıl yapılır? Balans ayarı nasıl yapılır? Rot Balans ayarı ne işe yarar?

Rot Ayarı Nedir?

Rot ayarı dediğimiz olay aslında ön düzen geometrisi ile alakalıdır. Ön düzen geometrisi konforlu ve güvenli sürüş için gereklidir. Direksiyon ve süspansiyon sistemlerinin görevlerini sağlıklı ve doğru bir şekilde yerine getirebilmeleri için tekerlek açılarının da doğru olması gerekir. Rot ayarı denildiğinde genelde yapılan açıklama tekerlerin ara mesafesinin birbirlerine eşit mesafede olacak şekilde ayarlanması diye özetlense de bu ayar sadece mesafe ile değil açılarla da ilgilidir.

Rot ayarının düzgün yapılması ve ön düzen geometrisinin sağlıklı olması, ön düzen parçalarınızın zamansız aşınımına da mani olacaktır. Ön düzen açı ve boyut ayarları, aracınızın yol tutuşu, sürüş kararlılığı ve parça dayanıklılığını artırmak amacı ile yapılır.

Rot Ayarında Hangi Ayarlamalar Yapılır?

–   Kamber Açısı

Araç tekerlerinin önden bakıldığında, araç tekerlerinin üst kısmının içe ya da dışa olan eğimi kamber açısıdır. Dışa eğimli kamber açılarına pozitif, içe doğru kamber açılarına negatif denilir. Direksiyon ekseni ve tekerlek eksenin tekerleğin yola temas noktasında birleşmesi için kamber açısının doğru verilmesi gerekir. Yani aracınızın yola temasını ve yol tutuşunu doğrudan etkiler.

Doğru verilmiş bir kamber açısı;

• Lastiğin yola daha iyi temas etmesini sağlar.
• Dingili pimi burçlarındaki ve rotillerdeki baskıyı azaltır.
• Direksiyon kolaylığı sağlar.

Yanlış verilmiş bir kamber açısı;

• Tekerlerin içten ya da dıştan aşınmasına neden olur.
• Aracın bir tarafa çekmesine neden olur.

–   Kaster Açısı

Dingil pimi veya salıncak rotillerinin öne veya arkaya olan eğimidir.

Kaster açısı doğru verilmişse;

• Aracın hareket kararlılığı iyi olur.
• Yol durumundan kaynaklanan sapmalardan sonra tekerler eski konumuna gelir.
• Dönüşlerden sonra tekerlerin toplanması daha kolay olur. Direksiyon kendiliğinde toplanabilir.

–   Rot Açısı

Tekerleklerin ara mesafesi ve içe ya da dışa kapanık olmaları durumu ile alakalıdır.

Rot açısı doğru yapılırsa;

• Seyir halinde tekerler birbirine paralel hale gelir.
• Direksiyonda denge sağlanır ve araç hakimiyeti artar.
• Zamansız ve dengesi lastik aşınmasının önüne geçilir.

Rot Ayarı Nasıl Yapılır?

Öncelikle bilinmelidir ki rot ayarı varsa ön düzen sıkıntıları giderilip, tamir ve bakım işlemleri yapıldıktan sonra yapılmalıdır. Birazdan detaylarını vereceğimiz balans işlemi de rot ayarından önce yapılmalıdır.

Rot ayarı, hatasız ölçüm yapabilen bilgisayarlı makinelerde, işin uzmanları tarafından yapılmalıdır. Aracınız doğru şekilde bağlandıktan sonra bilgisayar ekranına az evvel bahsettiğimiz, kamber, kaster ve rot açıları gelir.

Bu açılardaki düzensizlikler ilgili bağlantı noktalarının sıkılması veya gevşetilmesi ile giderilir. Rot ayarı için aracınızda sökme takma işlemi yapılmaz. Doğru açılar yakalandıktan sonra aracınızın rot ayarı tamamlanmış olur.

Bozuk Rot Ayarı Nasıl Anlaşılır?

• Aracınız bir yöne çekiyorsa,
• Gezinme diye tabir edilen şekilde yolda aracınızın direksiyon kontrolü tam olarak sağlanamıyorsa,
• Aracınızın yol tutuşunda zayıflık başlamışsa,
• Lastiklerinizin yanaklarının iç veya dış kısımlarında aşınmalara görmeye başladıysanız,
• Direksiyonunuz dönüşlerden sonra kolay bir şekilde toparlanmıyorsa,
• Sürüş esansında direksiyon hareketlerinizden sonra direksiyon eskin konumuna gelmiyorsa,

Aracınıza rot ayarı yaptırmanız gerekir.

Ayrıca tüm bunlar olmasa bile her 5 bin kilometrede bir mutlaka rot ve balans ayarı yaptırın.

Balans Nedir?

Balansın kelime anlamı dengedir. Merkezkaç kuvvetine göre, aracınızın kütle dağılımının dengelenmesi olayına balans denilir. Balans ayarı ile araçtaki balanssızlık tamamen ortadan kaldırılamaz. Ancak günümüz teknolojisi ile bu oranlar çok küçük seviyelere kadar çekilebilir.

Balanssız Lastik Nasıl Anlaşılır?

• Lastiklerde zıplama, yalpa görülebilir.
• Belirli hızlar arasında araçta titreme görülebilir.
• Sadece direksiyonda titreme görülebilir.

Balans Ayarı Niçin Yapılır?

• Aracınızdaki titreme, tekerleklerdeki zıplama ve yalpaların giderilmesi için,
• Araç sürüş güvenliği ve konforunun artırılması için,
• Lastiklerin dönüşünün kolaylaşması için,
• Aracın virajlardaki dönüş kabiliyetinin artırılması için,
• Fren mesafesinin olması gerektiği hale getirilebilmesi için,
• Lastik ömrünü uzatmak için,
• Yakıt verimliliğini artırmak için,

Mutlaka balans ayarı yapılmalıdır.

Balans Ayarı Yapılmazsa Ne Olur?

• Ön takımı oluşturan parçalar bozulabilir.
• Aracınızın sürüş doğrultusunun değişmesine neden olabilir.
• Aracınız titrer.
• Aracınızı kontrol etmekte güçlük yaşayabilirsiniz.
• Virajlarda ve dönüşlerde tehlikeli durumlar yaşanabilir.

Balans Ayarı Nasıl Yapılır?

Günümüzde balans ayarı bilgisayarlı sistemlerle yapılmaktadır.

Tekerleklerin balans ayarı iki aşamada gerçekleştirilir; statik ve dinamik ayarlar.

Statik ve dinamik balans ayarı için lastikler balans makinesine bağlanır. Öncelikle jantlarda herhangi bir eğrilik, hasar gibi durumlar olup olmadığı kontrol edilir. Hasar veya eğrilik bulunan jantlar balans işleminden önce tamir edilmelidir. Eğer tamir imkanı yoksa jantlar yenileri ile değiştirilmelidir.

Balans makinesine takılmadan önce lastiklere uygun basınçta hava basılır.

Balans makinesine bağlanan teker döndürülerek tekerin hafif kısmı tespit edilir. Tespit edilen kısma gerekli ağırlığa sahip kurşun parçası takılır. Ağırlık takıldıktan sonra tekerlek tekrar döndürülür ve tekerleğin ağırlık dağılımı tekrar kontrol edilir. Dört teker ayrı ayrı kontrol edilip gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra tekerler yerlerine monte edilir.

Son balans işlemi ise pek çok yerde kolaylıkla bulunmayan bir makine ile yapılır. Tekerler araç üzerine monteli iken bu cihazda ölçüm yapılır. İlk aşamada kurşun parçaları jantın iç kısmına takılmıştı. Bu aşamada ise tekerler araç altındayken belirli bir hızda döndürülür ve lastiğin hafif noktaları tespit edilir. Tespit edilen noktalara gerekli ağırlıkta kurşun parçası takılır ve tekrar döndürülür. Denge sağlanana kadar bu işleme 4 teker için de devam edilir ve balans ayarı tamamlanır.

Balans ayarınızı her 5 bin kilometrede bir işin ehli olan servislerde, bilgisayarlı tam donanımlı makinelerde, işin uzmanlarına yaptırmanız çok önemli. Aracınızın yola temas eden lastiklerinin dengesi hayati önem taşır. Balans ayarı yaptıracağınız makine ne kadar eskiyse hata oranı da o kadar artacaktır.